Podstawowe informacje
Virgo-Polgraw jest polskim zespołem naukowców analizujących dane gromadzone przez detektory LIGO i Virgo , poszukujące fal grawitacyjnych przewidzianych przez ogólną teorię względności Alberta Einsteina .
Astrofizyka fal grawitacyjnych to nowa i obiecująca dziedzina badań Wszechświata. W odróżnieniu od obserwacji fal elektromagnetycznych (fal radiowych , światła widzialnego , promieniowania X i gamma ), będących głównym źródłem naszej dotychczasowej wiedzy, obserwując fale grawitacyjne ,,słuchamy’’ Wszechświata rejestrując drobne zaburzenia krzywizny czasoprzestrzeni przy pomocy laserowych detektorów interferometrycznych LIGO i Virgo . Fale grawitacyjne emitowane są podczas największych kosmicznych kataklizmów: zlewania się układów podwójnych gwiazd neutronowych lub czarnych dziur , wybuchów supernowych , oraz przez inne źródła np. niestabilne lub zdeformowane rotujące gwiazdy neutronowe . Bezpośrednia detekcja fal grawitacyjnych umożliwia badanie obiektów, które ,,nie świecą’’, czyli nie wytwarzają promieniowania elektromagnetycznego (np. czarnych dziur ), sprawdzanie teorii grawitacji w dynamicznym reżimie silnego pola grawitacyjnego oraz bezpośrednie studiowanie wnętrz gwiazd neutronowych , czyli poznanie sekretów najgęstszej materii istniejącej we Wszechświecie. Informacji tych nie da się obecnie uzyskać innymi metodami.
Oprócz analizy danych i rozwijania statystycznej teorii wykrywania sygnałów zajmujemy się także modelowaniem astrofizycznych źródeł fal grawitacyjnych , przewidywaniami dotyczącymi populacji tych źródeł, obserwacjami emisji elektromagnetycznej towarzyszącej emisji fal grawitacyjnych oraz budową i użytkowaniem interferometru Virgo .
Kierownikiem projektu jest prof. Andrzej Królak z Instytutu Matematycznego PAN . Udział Polski w projekcie Virgo znajduje się na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej .
Członkowie
- Instytut Matematyczny PAN
- Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN
- Michał Bejger (bejger@camk.edu.pl )
- Paweł Ciecieląg
- Brynmor Haskell (bhaskell@camk.edu.pl )
- Przemysław Figura
- Mateusz Pietrzak
- Mariusz Suchenek
- Sudhagar Suyamprakasam
- Nikesh Yadav
- Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
- Tomasz Bulik (tb@astrouw.edu.pl )
- Dorota Rosińska
- Pinaki Roy
- Sreeta Roy
- Paweł Szewczyk
- Wydział Fizyki, Uniwersytet w Białymstoku
- Piotr Jaranowski (p.jaranowski@uwb.edu.pl )
- Andrzej Pisarski
- Narodowe Centrum Badań Jądrowych
- Orest Dorosh
- Margherita Grespan
- Andrzej Królak
- Adam Zadrożny
- Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Wrocławskiego
- Arkadiusz Błaut
- Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Jerzy Kubisz
- Volodymyr Marchenko
- Michał Ostrowski
- Łukasz Stawarz
- ACK Cyfronet AGH
- Patryk Lasoń
- Mariusz Sterzel
- Centrum Fizyki Teoretycznej PAN
- Instytut Astronomii, Uniwersytet Zielonogórski
- Centrum Astronomii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica
Tematyka badań
Analiza danych i rozwój metod analizy
- Poszukiwania ciągłych fal grawitacyjnych
- CBC post-merger
- Wykorzystanie metod uczenia maszynowego do poszukiwania fal grawitacyjnych
Modelowanie źródeł fal grawitacyjnych
- modelowanie ekstremalnie gęstych źródeł fal grawitacyjnych - głównie gwiazd neutronowych; równania stanu
Konstrukcja detektora Virgo
- szumy newtonowskie
- szumy magnetyczne niskiej częstotliwości
Finansowanie
Wybrane granty NCN :
- “Badania fal grawitacyjnych w dobie odkryć LIGO-Virgo-KAGRA” nr UMO-2023/49/B/ST9/02777
- “Astronomia fal grawitacyjnych: udział zespołu Polgraw w projektach Advanced Virgo i Advanced LIGO” nr UMO-2017/26/M/ST9/00978
- “Udział Polski w projekcie Advanced Virgo” nr UMO-2014/14/M/ST9/00707
